Makale Bilgileri

Özet Türkçe

Bergson, Halbwachs, Assmann gibi kuramcılara göre, bellekte anıların ne kadarının yer edeceğini, hangi sıra ve ne kadar süre ile muhafaza edileceğini, bireyin kapasitesi ve yönelimi yanında, ağırlıklı olarak dış koşullar belirler. Bunlar, toplumsal ve kültürel çerçevenin koşullarıdır. Söz konusu çerçeveler içine yerleştirilebilenler anımsanır, dışında kalanlar ise unutulur.
Geçmişin yeniden inşası sürecinde hafızanın çerçeveleri; yetişkinlerde, çocuklarda ve yaşlılarda farklılık göstermektedir. Yetişkinlere ve yaşlılara ait deneyimlere sahip olmayan çocukta anılar, farklı sıralama ve önem sırasıyla ortaya çıkmaktadır. Bunun örneklerinden birini de Saša Stanišic’in “Asker Gramofonu Nasıl Tamir Eder” romanında görmek olasıdır. Stanišic, Mart 1992’de Bosna-Hersek’te patlak veren ve Kasım 1995’e kadar Avrupa’nın ortasında meydana gelen vahşeti bir çocuğun, Ortodoks Sırp bir babanın, Bosnalı Müslüman bir annenin çocuğu olan Aleksandar Krmanovic'in gözünden, onun yerleştirdiği çerçeveden okura aktarmaktadır. Romanın başında ve sonunda büyükbaba Slavko’nun ölümü yer alır. Savaş, çocuk Aleksandar’ın dünyasını alt üst eder. Ailesiyle Almanya’ya göç eden Aleksandar, tamamen yitip gitmemeleri için memleketini anılarında yeniden kurmaya çalışır. Büyükbabasının mezarını ziyaret için geri döndüğünde ise Aleksandar artık bir yetişkindir.
Bu çalışmada, kurmaca bir yapıt örneğinde, geçmişin yeniden inşası sürecinde bir çocuğun neleri anımsadığı, neleri unuttuğu, yani “hafızasının çerçevesi” gösterilmeye çalışılmıştır.

According to the theorists like Bergson, Halbwachs and Assmann, the amount, the order and the length of the remembrance in memory are determined by the external conditions as well as the capacity and the orientation of individuals. These are conditions of the social and cultural framework. What can be put into these frameworks is remembered, what is outside of them is forgotten.
The frameworks of memory in the reconstruction process of the past are different in adults, children and older people. In children who don’t have the experiences of adults and older people the memories emerge in different order and in different order of importance. It is possible to see an example of this in the novel “How the soldier repairs the gramophone” by Saša Stanišic. Stanišic transfers the brutality which broke out in Bosnia-Herzegovina in March 1992 and took place in the middle of Europe until November 1995 from the viewpoint and from the framework of Aleksandar Krmanovic who is the child of an orthodox Serbian man and a Bosnian Muslim woman. In the beginning and end of the novel the death of grandfather Slavko is featured. The war destroys the life of child Aleksandar. Aleksandar who immigrates to Germany with his family tries to reconstitute his homeland in his memory lest it is totally wiped out and he is an adult when he returns to visit the grave of his grandfather.
In this work, it was attempted to show what a child remembers or forgets in the reconstruction process of the past, namely “the framework of his memory” in a fictional work.

Özet İngilizce

Bergson, Halbwachs, Assmann gibi kuramcılara göre, bellekte anıların ne kadarının yer edeceğini, hangi sıra ve ne kadar süre ile muhafaza edileceğini, bireyin kapasitesi ve yönelimi yanında, ağırlıklı olarak dış koşullar belirler. Bunlar, toplumsal ve kültürel çerçevenin koşullarıdır. Söz konusu çerçeveler içine yerleştirilebilenler anımsanır, dışında kalanlar ise unutulur.
Geçmişin yeniden inşası sürecinde hafızanın çerçeveleri; yetişkinlerde, çocuklarda ve yaşlılarda farklılık göstermektedir. Yetişkinlere ve yaşlılara ait deneyimlere sahip olmayan çocukta anılar, farklı sıralama ve önem sırasıyla ortaya çıkmaktadır. Bunun örneklerinden birini de Saša Stanišic’in “Asker Gramofonu Nasıl Tamir Eder” romanında görmek olasıdır. Stanišic, Mart 1992’de Bosna-Hersek’te patlak veren ve Kasım 1995’e kadar Avrupa’nın ortasında meydana gelen vahşeti bir çocuğun, Ortodoks Sırp bir babanın, Bosnalı Müslüman bir annenin çocuğu olan Aleksandar Krmanovic'in gözünden, onun yerleştirdiği çerçeveden okura aktarmaktadır. Romanın başında ve sonunda büyükbaba Slavko’nun ölümü yer alır. Savaş, çocuk Aleksandar’ın dünyasını alt üst eder. Ailesiyle Almanya’ya göç eden Aleksandar, tamamen yitip gitmemeleri için memleketini anılarında yeniden kurmaya çalışır. Büyükbabasının mezarını ziyaret için geri döndüğünde ise Aleksandar artık bir yetişkindir.
Bu çalışmada, kurmaca bir yapıt örneğinde, geçmişin yeniden inşası sürecinde bir çocuğun neleri anımsadığı, neleri unuttuğu, yani “hafızasının çerçevesi” gösterilmeye çalışılmıştır.

According to the theorists like Bergson, Halbwachs and Assmann, the amount, the order and the length of the remembrance in memory are determined by the external conditions as well as the capacity and the orientation of individuals. These are conditions of the social and cultural framework. What can be put into these frameworks is remembered, what is outside of them is forgotten.
The frameworks of memory in the reconstruction process of the past are different in adults, children and older people. In children who don’t have the experiences of adults and older people the memories emerge in different order and in different order of importance. It is possible to see an example of this in the novel “How the soldier repairs the gramophone” by Saša Stanišic. Stanišic transfers the brutality which broke out in Bosnia-Herzegovina in March 1992 and took place in the middle of Europe until November 1995 from the viewpoint and from the framework of Aleksandar Krmanovic who is the child of an orthodox Serbian man and a Bosnian Muslim woman. In the beginning and end of the novel the death of grandfather Slavko is featured. The war destroys the life of child Aleksandar. Aleksandar who immigrates to Germany with his family tries to reconstitute his homeland in his memory lest it is totally wiped out and he is an adult when he returns to visit the grave of his grandfather.
In this work, it was attempted to show what a child remembers or forgets in the reconstruction process of the past, namely “the framework of his memory” in a fictional work.