SOVYET ORDUSUNDA KIRIMLI BİR TÜRK: AHMETHAN SULTAN
ZEITSCHRIFT FÜR DIE WELT DER TÜRKEN
Article Information
| Article Title | SOVYET ORDUSUNDA KIRIMLI BİR TÜRK: AHMETHAN SULTAN |
| Article Title English | SOVYET ORDUSUNDA KIRIMLI BİR TÜRK: AHMETHAN SULTAN |
| Volume / Issue | Volume: 12 / Issue: 2 |
| EDITOR | Kamelya TEKNE |
| Article Language | English |
| DOI |
Summary Turkish
II. Dünya Savaşı’nın milyonlarca insan üzerindeki yıkıcı sonuçları Türk dünyasında da etkisini göstermiştir. Savaş döneminde iki yılı aşkın bir süre Alman işgali altında kalan Kırım Türklüğü Sovyet ordusunun üstünlüğü sağlamasıyla yeni bir trajediyle karşı karşıya kalmıştır. Stalin yönetimi 18 Mayıs 1944 tarihinde etnik kökene dayalı kitlesel işbirliği gerekçesiyle Kırım Türklerini anayurdundan koparan bir operasyon gerçekleştirmiştir. Sürgün adı altında bir insanlık suçu olan bu soykırımın altında yatan gerekçenin haksızlığının en büyük kanıtı savaşın ilk günlerinden itibaren Sovyet ordusu içinde hizmet etmiş Kırımlı Türk askerlerinin varlığıdır. Yakın zamanda Rus askeri arşivlerinde gizliliği kaldırılmış veriler sayesinde Kırımlı Türk askerlerinin sayısı, başarılarından dolayı haklarında düzenlenmiş belgeler, ödül listeleri gibi veriler savaşa katılımı nicelik boyutuyla göstermesi bakımından detaylar içermektedir. Çalışmamızın amacı sürgünü yaşamış bir milletin mensubu olarak savaş döneminde Sovyet ordusunda görev yapmış Kırım Türklerinden biri olan Ahmethan (Amethan) Sultan’ı tanıtmaktır. Sovyet Hava Kuvvetleri’nde birçok hava savaşına katılmış ve göstermiş olduğu başarılarıyla Sovyet ordusunun en iyileri arasında bir savaş pilotu olarak yerini almıştır. Nitekim dönemin üst düzey mükâfatı kabul edilen Sovyetler Birliği Kahramanı unvanı ile iki kez takdir edilmiştir. Dolayısıyla Kırım Türklerinin sürgün edilmesi hakkında ortaya konan suni gerekçe Ahmethan Sultan’ın şahsında tarihi gerçeklerle tutarsızlık arz eden bir olguyu temsil etmektedir. Anahtar Kelimeler: Amethan Sultan, Ahmethan Sultan, Kırım Tatar, Sürgün, Sovyetler Birliği, Türk Dünyası.
Summary English
II. Dünya Savaşı’nın milyonlarca insan üzerindeki yıkıcı sonuçları Türk dünyasında da etkisini göstermiştir. Savaş döneminde iki yılı aşkın bir süre Alman işgali altında kalan Kırım Türklüğü Sovyet ordusunun üstünlüğü sağlamasıyla yeni bir trajediyle karşı karşıya kalmıştır. Stalin yönetimi 18 Mayıs 1944 tarihinde etnik kökene dayalı kitlesel işbirliği gerekçesiyle Kırım Türklerini anayurdundan koparan bir operasyon gerçekleştirmiştir. Sürgün adı altında bir insanlık suçu olan bu soykırımın altında yatan gerekçenin haksızlığının en büyük kanıtı savaşın ilk günlerinden itibaren Sovyet ordusu içinde hizmet etmiş Kırımlı Türk askerlerinin varlığıdır. Yakın zamanda Rus askeri arşivlerinde gizliliği kaldırılmış veriler sayesinde Kırımlı Türk askerlerinin sayısı, başarılarından dolayı haklarında düzenlenmiş belgeler, ödül listeleri gibi veriler savaşa katılımı nicelik boyutuyla göstermesi bakımından detaylar içermektedir. Çalışmamızın amacı sürgünü yaşamış bir milletin mensubu olarak savaş döneminde Sovyet ordusunda görev yapmış Kırım Türklerinden biri olan Ahmethan (Amethan) Sultan’ı tanıtmaktır. Sovyet Hava Kuvvetleri’nde birçok hava savaşına katılmış ve göstermiş olduğu başarılarıyla Sovyet ordusunun en iyileri arasında bir savaş pilotu olarak yerini almıştır. Nitekim dönemin üst düzey mükâfatı kabul edilen Sovyetler Birliği Kahramanı unvanı ile iki kez takdir edilmiştir. Dolayısıyla Kırım Türklerinin sürgün edilmesi hakkında ortaya konan suni gerekçe Ahmethan Sultan’ın şahsında tarihi gerçeklerle tutarsızlık arz eden bir olguyu temsil etmektedir. Anahtar Kelimeler: Amethan Sultan, Ahmethan Sultan, Kırım Tatar, Sürgün, Sovyetler Birliği, Türk Dünyası.
-->
Article File
ZfWT’deki çalışmalar,
Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0
Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.